Οι δύσκολες μέρες της Microsoft, η Apple και η Google
Πού το πάω με την εισαγωγή αυτή; Ως καταναλωτές (πρώτα), ως χρήστες υπολογιστών (μετά) και ως επαγγελματίες των υπολογιστών (στο τέλος) ένα πράγμα θέλουμε: να έχουμε καλά συστήματα να παίζουμε και να δουλεύουμε.
Αν αύριο λοιπόν βγει προκύψει ένα νέο λειτουργικό σύστημα, ας το πούμε Lala OS, κι αυτό το σύστημα μας βολεύει περισσότερο, τότε θα ξεχάσουμε και την Apple και τη Microsoft και το Linux.
Η πτώση της Microsoft
Πριν από αρκετά χρόνια όταν διάβαζα το manual του User Interface των Windows 2000 είχα χαζέψει από την ακρίβεια της δουλειάς των designers της Microsoft. Το πέρασμα από τα Windows 98 στα Windows 2000 κι από εκεί στα XP ήταν υποδειγματικό. Μετά ήλθαν οι μέλισσες.
Η πτώση της Microsoft οφείλεται σε ένα απλό λόγο: τα τελευταία χρόνια έχει φανερά αποπροσανατολιστεί από τη βελτίωση των mainstream προϊόντων της, όπως τα Windows, ο Internet Explorer και στην παρέα βάζω και το Office. Τα Windows Vista και η παράλογη καθυστέρηση να βελτιωθεί ο Internet Explorer είναι η πέτρα που κρατάει τη Microsoft στο βυθό. Ο βυθός δεν έχει να κάνει με το αν η Microsoft συνεχίζει να είναι μια επικερδής εταιρεία. Έχει να κάνει με το πως λογίζεται στη συνείδηση των καταναλωτών.
Τι λέξεις θα χρησιμοποιούσε ένας μέσος καταναλωτής για να περιγράψει τα προϊόντα της Microsoft; Βάζω στοίχημα για μερικές ή όλες από τις παρακάτω: "Βαρετά", "Δύσχρηστα", "Με υπερβολικές απαιτήσεις από το hardware", "Δυσκίνητα", "Χωρίς έμπνευση" κ.α.
Το γεγονός ότι τα Vista είναι ένα κακό λειτουργικό σύστημα όσον αφορά τις προσδοκίες αλλά κι αυτή καθεαυτή τη χρήση του δεν μπορεί κανένας να το αμφισβητήσει. Το πιο καλό λογισμικό των Windows διαχρονικά ήταν ο Windows Explorer, ο οποίος έχει γίνει πια περίεργος. Το να κλείσει κάποιος τα Vista δεν είναι και τόσο απλό. Οι οπτικές βελτιστοποιήσεις στο σύστημα, βλ. Aero, είναι αδιάφορες. Μα τι στο καλό έχει πάει τόσο στραβά;
Επιπλέον, είναι φανερό ότι η Microsoft με τον Internet Explorer έπεσε στο λάκο που ίδια έσκαβε. Θεωρώντας ότι είναι μονοπώλιο τον αγνόησε και τον άφησε στη γωνιά του να σαπίζει σιγά σιγά. Τώρα προσπαθεί να μαζέψει τα ασυμάζευτα. Όταν σε πειρατικά Windows XP δοκίμασα να κάνω upgrade σε Internet Explorer 7 από τον 6, το σύστημα μού είπε ότι πρέπει να κάνω register την κόπια των Windows μου, γιατί αλλιώς δε θα γινόταν το upgrade. Φυσικά δεν το έκανα. Γιατί όμως dear Microsoft με άφησες να έχω πανεύκολα πειρατικά Windows; Γιατί με άφησες να κάνω όλα τα upgrade μέχρι τότε στο λειτουργικό σου; Γιατί ήθελες να εξαπλωθείς και να μπεις σε κάθε σπίτι. Τώρα όμως εγώ είχα εγκλωβιστεί στον Internet Explorer 6. Κι έτσι ο σκύλος τρέχει πίσω από την ουρά του και απλώς ζαλίζεται και δεν καταλήγει πουθένα.
Την ίδια στιγμή, όσο πιο mainstream γίνονταν τα Windows, τόσο περισσότεροι κατασκευαστές hardware μπορούσαν να φτιάξουν υπολογιστές που θα έτρεχαν το λειτουργικό. Η πεταλούδα πέταξε στην Κίνα και ο τυφώνας έπιασε εμάς. Η Microsoft έχασε κάθε έλεγχο από το που καταλήγει το λειτουργικό της.
Αν τα βάλουμε όλα μαζί στο καλάθι, βγαίνει η εξίσωση γιατί η Microsoft αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζεται με αδιαφορία έως αντιπάθεια από ένα τεράστιο μέρος του κόσμου.
Οι εναλλακτικές λύσεις
Όλα αυτά τα χρόνια οι έμπειροι χρήστες διέβελεπαν τα θέματα αυτά. Ή απλώς τα ένιωθαν, χωρίς να τα συνειδητοποιούν.
Για τους λίγο πιο ψαγμένους η αμέσως εναλλακτική πρόταση ήταν το Linux. Σε καμία περίπτωση για τον πολύ κόσμο. Αυτό είναι απόλυτα δικαιολογημένο. Όλες σχεδόν οι διανομές του Linux ήταν δύσκολο για ένα απλό χρήστη να τις εγκαταστήσει. Ακόμα κι αν τα κατάφερνε όμως, έβλεπε ότι δεν είχε τις εναλλακτικές λύσεις στα προγράμματα που χρησιμοποιούσε. Για παράδειγμα: έφαγα μία εβδομάδα από τη ζωή μου προσπαθώντας να παίξω με το Gimp ως αντίδοτο στο Photoshop. Είναι απλό τώρα πια: δε θέλω να το ξαναδώ. Όμως το Gimp είναι ένας από τους βασικούς advanced image editors στο Linux.
Ακόμα και το Ubuntu, το κατά γενική ομολογία ομορφότερο πρόσωπο του Linux δεν παύει να είναι απλώς μια καλύτερη έκδοση των Windows. Αυτό δε σε πάει πουθενά. Για να αποφασίσει ο μέσος χρήστης ν' αλλάξει τόσο δομικά στοιχεία, όπως το λειτουργικό του σύστημα, στον υπολογιστή του πρέπει να βρει κάτι πολύ καλύτερο, κάτι εξαιρετικά καλύτερο από αυτό που έχει. Αυτό είναι η πραγματικότητα, ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί ο άνθρωπος. Όμως το Linux ποτέ δεν ήταν για το μέσο χρήστη πολύ καλύτερο των Windows.
Η επόμενη εναλλακτική ήταν αναγκαστικά η Apple. Αντιπαθητική για τους hardcore χρήστες και τους προγραμματιστές κυρίως λόγω της έπαρσης των funboys και άγνωστη για τον πολύ κόσμο.
Η μεγάλη προσπάθεια της Apple τα τελευταία 3-4 χρόνια να περάσει στον κόσμο την ιδέα ότι το MacOS είναι ένα λειτουργικό για όλους ήταν αξιοπρόσεκτη. Πιστεύω όμως ότι θα είχε πολύ μικρότερα αποτελέσματα αν δε μεσολαβούσε η τρομακτική επιτυχία του iPod και του iPhone. Ο κόσμος αγόρασε το iPod και είδε ότι υπάρχει κι άλλος δρόμος προς την ευτυχία. Κράτησε στα χέρια του μια όμορφη συσκευή, που δούλευε απίστευτα πιο εύκολα σε σχέση με όλες όσες είχε δοκιμάσει μέχρι τότε, είχε κρυστάλλινο ήχο και τον έκανε να νιώθει όμορφα. Το iPhone έκανε σε ένα πρωί μέσα τα υπόλοιπα τηλέφωνα να δείχνουν χαζούλικα και ξεπερασμένα.
Έτσι, η λέξη Apple έπαψε να είναι σκοτεινό δωμάτιο για τον καταναλωτή. Αποφάσισε να της δώσει μια ευκαιρία να μπει στο σπίτι του. Ακόμα δεν είδαμε τίποτα.
Γιατί η Apple είναι καλύτερη
Αυτή τη στιγμή η Apple προσφέρει ένα λειτουργικό σύστημα, το MacOS, που είναι σαφέστατα καλύτερο απ' ό,τι κυκλοφορεί στην πιάτσα. Γιατί;
Γιατί είναι το πιο όμορφο. Εντάξει, η ομορφιά είναι υποκειμενική. Όχι, λάθος. Υπάρχουν αντικειμενικά κριτήρια ομορφιάς και αισθητικής. Η αισθητική της Apple είναι τα πυρηνικά της όπλα. Η ευκολία χρήσης του MacOS είναι ανυπέρβλητη. Μέσα σε 2+ χρόνια σκληρής χρήσης οι Apple υπολογιστές μου δεν πάγωσαν ούτε μία φορά. Πάντα έτρεχαν σωστά κι όπως το περίμενα. Για την εγκατάσταση του λειτουργικού χρειάστηκα περίπου 30" και μετά άφησα το σύστημα να κάνει τη δουλειά του. Ποτέ δεν προβληματίστηκα για drivers, firewall, antivirus, θέματα εγκατάστασης ή απεγκατάστασης προγραμμάτων, registry (τι είναι αυτό άραγε;). Το MacOS βγαίνει σε μία έκδοση, όχι σε 5-6 που να μην ξέρεις τι ακριβώς είναι η καθμία. Το πολυαναμένομενο Snow Leopard θα μειώνει τις απαιτήσεις σε hardware. Για πρώτη φορά στη ζωή μου έκανα video editing, πάρα πολύ εύκολα. Τώρα θέλω να βγάλω κι άλλα video ώστε να παίξω λίγο ακόμα. Επαγγελματικά, ήμουν πιο καλός, πιο παραγωγικός και πιο χαρούμενος. Νιώθω ότι κάθε μέρα που δουλεύω με το Macbook μου ή το iMac μου γίνομαι καλύτερος. Να πω κι άλλα;
Όλα αυτά, και πρέπει να το πω λίγο έντονα αυτό, δεν έχουν καμία σχέση με το marketing της Apple. Κάποιοι το βρίσκουν έξυπνο ή ευρηματικό. Για τους fans είναι μεγαλειώδες. Για τους αντι-Apple είναι κακόγουστο και προκλητικό. Ακόμα και φαιδρό. Αυτό το επιθετικό marketing της Apple είναι ο τρόπος της να μπει σε μια αγορά στην οποία μέχρι πρότινος την άφηνε έξω. Όχι πια.
Το πακέτο Apple μπορεί να κάνει τους φίλους της να γίνονται αντιπαθητικοί, όμως αυτό δεν αλλάζει την ουσία. Είναι καλύτερη.
Η ώρα του Google
Αν η Apple είναι design genius και η Microsoft απλώς κακόγουστη, η Google είναι τσακωμένη με το design. Δεν έχει σχέσεις, βρίσκονται σε διάσταση. Όμως η Google ξέρει να κάνει τις υπηρεσίες της να δουλεύουν καλά.
Αφού λοιπόν ετοιμάζει το δικό της λειτουργικό, κάποια πράγματα είναι βέβαια. Το Chrome OS θα είναι οπτικά αδιάφορο. Μουντό, στεγνό, άχρωμο κι άοσμο. Θα δουλεύει όμως εκπληκτικά καλά. Καλύτερα απ' ό,τι περιμένουμε. Μέρα με τη μέρα θα βελτιώνεται και θα μας κάνει τη ζωή εύκολη.
Στη σχετική ανακοίνωση της Google, όποιος διάβασε πίσω από τις γραμμές, θα είδε προς τα που στρέφονται τα κανόνια της. Το Chrome OS θα είναι στοχευμένo στο να εκμεταλλευτεί στο έπακρο αυτό που έχτιζε εδώ και χρόνια: το Gmail, τις Office online εφαρμογές της, τις μικρότερες εφαρμογές όπως το Picasa κι όλους εκείνους τους μικρούς θησαυρούς της που έχει στις αποθήκες της και τις ξέρουν οι πιο μυημένοι. Πού μας πάνε όλα αυτά; Στο να κάνει το desktop computing μέρος του Web.
Το κοινό στο οποίο στοχεύει η Google είναι οι καθημερινοί χρήστες, όχι οι εταιρείες, ούτε οι ειδικοί του Διαδικτύου. Σε πρώτη φάση τουλάχιστον. Στα netbooks λοιπόν που θα αγοράζει ο απλός κόσμος θα βρίσκει προεγκατεστημένο το λειτουργικό της Google, το οποίο θα του δίνει τη δυνατότητα να κάνει όλες τις καθημερινές δουλειές του με τον τρόπο που έχει μάθει π.χ. να χειρίζεται το Gmail του. Υπάρχει καμία αμφιβολία ότι το μερίδιο της Microsoft είναι που καλοβλέπει η Google; Τώρα που το θηρίο είναι λαβωμένο είναι η ώρα.
Windows 7: η τελευταία ευκαιρία της Microsoft
Αυτό το "η τελευταία ευκαιρία" ακούγεται λίγο δραματικό. Δεν πιστεύω ότι αν αποτύχουν τα Windows 7 θα κλείσει η Microsoft. Αυτό θα ήταν τουλάχιστον επιπόλαιο να το πει κάποιος. Τα Windows 7 είναι η τελευταία σφαίρα στο πιστόλι της Microsoft να "διατηρήσει την τάξη" και τις αναλογίες όπως τις γνωρίζουμε.
Αν αποτύχει, τότε οι ισορροπίες θα είναι πιο εύθραυστες και μάλλον θα σπάσουν προς όφελος, κατά τη γνώμη μου, λιγότερο της Apple και περισσότερο της Google. Αλλά και οι δύο θα κερδίσουν πολλά. Για να πετύχουν όμως τα Windows χρειάζονται πολλά περισσότερα από το να είναι απλώς μια βελτιωμένη έκδοση των Vista. Χρειάζεται μια εκ βάθρων νέα ματιά στην αισθητική, στη λειτουργικότητα και στην κατανομή των πόρων του λειτουργικού. Χρειάζεται να κυριαρχήσει η λογική "θέλω να κερδίσω χρήστες" κι όχι "δε θέλω να χάσω άλλους χρήστες". Γιατί, τελευταία η Microsoft, όσο κι αν προσπαθεί, βγάζει την εικόνα του loser.
Η εικόνα που μπορούμε να έχουμε έως τώρα για τα Windows 7 δε συνάδει με αυτή την "περήφανη" προσέγγιση.
Την ίδια στιγμή, πιστεύω, ότι επιτέλους ο Internet Explorer οφείλει να σταματήσει να κινείται σαν τον Τιτανικό όταν έχει να τρέξει σε αγώνα ταχύτητας κι ευστροφίας. Ο Safari, ο καλύτερος κατά τη γνώμη browser αυτή την εποχή, ο Opera, ο Chrome και ο πρώτος διδάξας Firefox έχουν ήδη δείξει το δρόμο.
Επίλογος
Όταν μερικές φορές αναφέρεται κάποιος στους καταναλωτές λίγο υποτιμητικά, σαν να πρόκειται για πρόβατα που κατευθύνονται πειθήνια από τις ορέξεις του marketing, δεν είναι πάντα άδικος. Όταν όμως οι καταναλωτές, συνεπικουρούμενοι από τους leaders ενός χώρου, γυρίσουν την πλάτη σε ένα προϊόν, είναι αδίστακτοι.
Το γράφω αυτό για να καταλήξω επαναλαμβάνοντας μια φράση της εισαγωγής: πάνω απ' όλα μας ενδιαφέρει να χρησιμοποιούμε καλά υπολογιστικά συστήματα. Συστήματα που μας κάνουν πιο χαρούμενους κι αποδοτικούς. Χτες ήταν η Microsoft. Μην ξεχνάμε ότι πριν το μεγάλο μπουμ της Microsoft, η Apple την έπαιζε στα ίσια. Αύριο ίσως είναι η Google. Αυτός είναι ο κύκλος της ανόδου και της πτώσης. Στην κορυφή του κύκλου σήμερα είναι η Apple. Κι αυτό πάει πέρα από γούστα, fanboys και προσωπικές εκτιμήσεις.
